สรุปประเด็นที่ได้จากการพูดคุยแลกเปลี่ยนความเห็นเกี่ยวกับการวิจัยทางสังคมศาสตร์

ระหว่างคณาจารย์คณะรัฐศาสตร์และคณะศิลปศาสตร์

นำการแลกเปลี่ยนโดย รศ.ดร.ไชยันต์  รัชชกูล และ รศ.ดร.กอบกุล รายะนาคร

วันที่ 26 เม.ย. 55 เวลา 9.00-11.30 น. ณ ห้องประชุมคณะศิลปศาสตร์

แหล่งทุนที่น่าสนใจ ภายในประเทศ ได้แก่ สกว. สสส. และองค์กรระหว่างประเทศได้แก่ EU, IDRC, M-Power

ประเด็นที่น่าสนใจเพื่อเสนอ/ พัฒนาเป็นหัวข้อวิจัย ควรจะมีลักษณะที่เน้นความได้เปรียบเชิงพื้นที่ตั้งของมหาวิทยาลัย โดยประเด็นอาจจะครอบคลุมตั้งแต่ระดับท้องถิ่น (อบต.) จนถึงระดับภูมิภาค (อีสาน/ GMS) เช่น

          องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น: ศึกษาประเด็นการกระจายอำนาจ การคอร์รัปชั่น ปัญหาเกี่ยวกับการจัดการงบประมาณหรือการคลังท้องถิ่น กฎหมายองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต่างๆ

          การจัดการสิ่งแวดล้อม: การเข้าถึงทรัพยากรของชาวบ้าน การบุกรุกทำลายป่าเพื่อการปลูกยาง ความเป็นธรรมในการถือครองที่ดิน การเลี้ยงปลาในกระชังแบบเปิด การใช้และการจัดการทรัพยากรน้ำในพื้นที่

          ประเด็นความเหลื่อมล้ำในสังคม: ความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงทรัพยากรหรือสิทธิของชนกลุ่มน้อย หรือคนชายขอบ การเคลื่อนย้ายแรงงาน และกลุ่มคนต่างๆที่ด้อยโอกาสในสังคม

ทั้งนี้ ได้มีการเสนอว่า เพื่อพัฒนาความสามารถเพื่อเตรียมความพร้อมในการวิจัยครั้งต่อๆไป ผู้เข้าร่วมประชุม หรือผู้สนใจที่จะขอทุนวิจัย ควรเตรียมความพร้อมก่อนการประชุม อาจจะเป็นการเตรียมความพร้อมเฉพาะในหัวข้อที่ตนสนใจ โดยการเขียน concept note ความยาวประมาณ 2-3 หน้ากระดาษ ซึ่งอย่างน้อย concept note นี้ควรตอบคำถามดังต่อไปนี้

1. หัวข้อที่จะศึกษา มีความน่าสนใจอย่างไร มีสภาพปัญหาหรือข้อมูลเชิงประจักษ์อะไรบ้าง

2. มีงานวิจัยในประเด็นที่จะศึกษาแล้วหรือไม่ และงานวิจัยนี้จะเป็นการต่อยอดงานวิจัยเดิมหรือไม่อย่างไร (ควรมีการทบทวนงานวิจัย หนังสือ เอกสารที่เกี่ยวข้องกับหัวข้อที่สนใจว่างานเหล่านั้นมีการระบุประเด็นคำถามอย่างไร และงานวิจัยของเราต่างจากงานวิจัยก่อนๆอย่างไร)

3. คำถามวิจัยเป็นประโยชน์อย่างไรต่อนโยบายสาธารณะ

วัตถุประสงค์ของการวิจัย

การวิจัยโดยทั่วไป มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ ดังนี้

1. เพื่อการแก้ปัญหา (Problem-Solving) โดยการศึกษาค้นคว้าหาสาเหตุของปัญหา และแสวงหาหนทางในการแก้ปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้น

2. เพื่อสร้างทฤษฎี (Theory-Developing Research) โดยการศึกษาหาคามรู้ความจริงใหม่ เพื่อนำความรู้ที่ได้มาสร้างเป็นกฎเกณฑ์และทฤษฎีใหม่ โดยกฎเกณฑ์และทฤษฎีเหล่านี้ ถือว่าเป็นสิ่งที่มีประโยชน์มากมาย สามารถนำไปใช้อ้างอิง (Generalization) อธิบาย (Explanation) ทำนาย (Prediction) และควบคุม (Control) ปรากฏการณ์ต่างๆ ทั้งทางธรรมชาติและพฤติกรรมของมนุษย์ได้เป็นอย่างดี

3. เพื่อพิสูจน์ทฤษฎี (Theory-Testing Research) เป็นการศึกษาเพื่อตรวจสอบผลการศึกษาค้นคว้าองค์ความรู้ กฎเกณฑ์ และทฤษฎีต่างๆ ที่มีอยู่แล้วของผู้อื่น ว่าถูกต้องหรือไม่ เนื่องจากทฤษฎีต่างๆ ที่สร้างขึ้นมานั้น สามารถเปลี่ยนแปลงได้ภายใต้กฎเกณฑ์ของธรรมชาติ เมื่อกาลเวลาเปลี่ยนแปลงไป มนุษย์จึงต้องทำการวิจัยเพื่อตรวจสอบว่าข้อค้นพบที่ได้จากการวิจัยก่อนๆ นั้น ยังคงถูกต้องหรือไม่ ถ้าไม่ถูกต้อง ทฤษฎีที่สร้างขึ้นจากความรู้ความจริง นั้นๆ ก็นำไปใช้ไม่ได้

ที่มา ณรงค์  โพธิ์พฤกษานันท์. 2550. ระเบียบวิธีวิจัย. กรุงเทพฯ: เอ็กซเปอร์เน็ท. หน้า 38